Alerji Testi Nedir? Hangi Türleri Vardır ve Nasıl Yapılır?

ALERJİ TESTİ NEDİR?

Alerji testi, kişilerin hangi maddelere karşı alerjik reaksiyon gösterdiğini tespit etmek amacıyla yapılan bir değerlendirme yöntemidir. Bu maddelere alerjen denir ve alerjenler, belirli bir yiyecek, küf, toz, güneş ışığı, böcekler, evcil hayvan tüyleri, bazı ilaçlar ya da polen gibi çeşitli maddeler olabilir. Ayrıca, bazı durumlarda alerjik reaksiyonlar gözle görülmeyebilir, ancak testler sayesinde bu durumlar da ortaya çıkabilir.

ALERJİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Alerjik reaksiyonların şiddeti kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve bazı durumlarda hayatı tehdit edebilir. Bu reaksiyonlar, vücudun tamamında ya da belirli bölgelerinde kızarıklık, şişlik, nefes darlığı, hapşırma, burun akıntısı, gözlerde sulanma, ishal, bulantı ve kusma gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Alerjik tepkiler, her bireyde farklı bölgelerde ve farklı şiddetlerde ortaya çıkabilir çünkü alerjenin türü ve vücuda girdiği yer bu reaksiyonları etkileyebilir. Alerji testi sonucunda belirlenen alerjenlere göre kişiye uygun tedavi yöntemleri uygulanır. Alerji belirtileri kişiden kişiye değişse de, alerji türleri genellikle sabittir.

En yaygın alerji türlerinden biri polen alerjisidir ve bu alerji bazen test yapılmadan da anlaşılabilir. Polen alerjisi genellikle mevsimsel olarak değişiklik gösterir. Diğer alerji türleri arasında evcil hayvan tüyleri, küf, lateks, böcekler, gıda ve ilaç alerjileri yer alır. Alerjilerin kesin tespiti için cilt testi veya kan testi yapılması gerekir.

ALERJİ TESTLERİ NASIL YAPILIR?

Cilt testi sırasında, kişinin derisine küçük delikler açılır ve alerjik reaksiyon yaratabilecek protein sıvıları çok az miktarda bu deliklere damlatılır. Eğer kişi, damlatılan sıvılardaki maddelere karşı alerjisi varsa, deride kabarmalar oluşur. Cilt testinin yanı sıra yapılan kan testi de, elde edilen sonuçlarla birlikte değerlendirilir.

ALERJİ TESTLERİNİ HANGİ BÖLÜM YAPAR?

Alerji türleri farklılık gösterdiği için testler de çeşitli uzmanlık alanlarında yapılır. Eğer test bir çocuk için yapılacaksa, çocuk hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Mevsimsel alerjiler söz konusuysa, iç hastalıkları uzmanına danışmak önemlidir. Ciltte döküntü veya kabarma gibi belirtiler varsa, cilt hastalıkları uzmanına, gözlerde akıntı varsa ise göz doktoruna gitmek gerekir.

ALERJİK HASTALIKLAR NELERDİR?

Vücudun yabancı maddelere karşı gösterdiği aşırı tepki sonucu ortaya çıkan rahatsızlıklara alerjik hastalıklar denir.

ASTIM VE ALERJİNİK RİNİT (SAMAN NEZLESİ)

Astım, hava yollarının daralması, tıkanması ve şişmesi nedeniyle kişinin nefes almasını zorlaştıran kronik bir akciğer hastalığıdır. Astımın en yaygın belirtileri arasında nefes alırken ıslık gibi hırıltı sesleri, nefes darlığı, göğüs bölgesinde ağrı ve sıkışma, terleme, halsizlik ve özellikle gece veya sabah saatlerinde artan öksürük yer alır. Bu semptomlar genellikle sık şekilde görülür ve tekrarlayan bir özelliğe sahiptir.

Alerjik rinit ya da halk arasında bilinen adıyla saman nezlesi, bağışıklık sisteminin vücuda giren yabancı maddelere aşırı tepki göstermesi sonucu ortaya çıkan alerjik bir reaksiyondur. Bu durum, özellikle solunum yoluyla alınan maddelere karşı gelişir. Bahar aylarında polenlerin artmasıyla birlikte daha sık görülen alerjik rinit, giderek daha fazla kişiyi etkilemektedir.

BESİN ALERJİSİ

Besin alerjisi, vücudun bir besin maddesine aşırı bir bağışıklık tepkisi göstermesiyle oluşur ve bu tepki alerjik bir reaksiyona yol açar. Belirtiler arasında kurdeşen, kaşıntı, şişlik, kusma, ishal ve bulantı yer alabilir. Daha ciddi durumlarda ise, solunum güçlüğü ve/veya ani kan basıncı düşüşü gibi durumlar nedeniyle anafilaksi adı verilen, hayati tehlike yaratabilecek semptomlar gelişebilir.

ÜRTİKER (KURDEŞEN)

Ürtiker, kaşıntılı deri kabarıklıkları olarak tanımlanır ve genellikle ciltte belirgin, kırmızı, kabarık lekelerin aniden ortaya çıkması veya vücudun farklı bölgelerine yayılmasıyla kendini gösterir. Bu durum, alerjik reaksiyonlar, enfeksiyonlar, stres, aşırı güneşe veya sıcağa maruz kalma gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Ürtiker genellikle antihistaminikler ile tedavi edilebilir ve 24 saat içinde kendiliğinden geçer. Ancak akut ürtiker, göğüs sıkışması, hırıltı, nefes darlığı gibi ciddi semptomlara yol açarak, anafilaksi gibi hayati tehlikeler oluşturabilir.

İLAÇ ALERJİSİ

Belirli bir ilacın önerilen dozda kullanıldıktan kısa bir süre sonra (dakikalar ya da saatler içinde) ortaya çıkan beklenmedik belirtilere alerjik ilaç reaksiyonları denir. Bu reaksiyonlar, basit cilt döküntülerinden, hayatı tehdit edebilecek anafilaktik ya da sistemik reaksiyonlara kadar farklı şiddetlerde olabilir.

ATOPİK DERMATİT

Atopik dermatit, cildin sürekli kaşınmasıyla kendini gösteren, tekrarlayan ve kronik bir inflamasyonlu cilt hastalığıdır. Bu hastalık, enfeksiyöz olmayan bir deri sorunu olmanın yanı sıra, alerjik kökenli bir durumdur ve farklı sağlık problemlerinin temelinde yer alabilir. Aynı zamanda ruh sağlığını da olumsuz etkileyebilir ve diğer hastalıkların gelişimine zemin hazırlayabilir.

ALERJİ TESTİ YAPTIRMADAN ÖNCE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Alerji şüphesiyle doktora başvuran kişilere genellikle üç farklı alerji testi uygulanır: Prick (deri delme) testi, kan testi ve yama testi. Alerji testi yapılmadan önce, eğer kişi alerji ilaçları kullanıyorsa, bu ilaçların en az bir hafta önce kesilmesi gerekir. Ayrıca, nezle, grip veya öksürük için kullanılan ilaçlar da testten bir hafta önce bırakılmalıdır. Kaşıntı için kullanılan ilaçlar veya psikolojik ve psikiyatri tedavisi için alınan ilaçlar da kesilmelidir. Bu önlemlere dikkat edildiğinde, alerji testlerinin sonuçları daha doğru olacaktır.

YETİŞKİNLERE ALERJİ TESTİ NASIL YAPILIR?

Yetişkinlerde alerji testi genellikle deri prick testi ile yapılır. Bu test sırasında, cilt üzerine küçük bir iğne ile delikler açılır ve alerjik reaksiyona neden olabilecek sıvılar damlatılır. Deri prick testi, hastalığın aktif olmadığı bir dönemde yapılmalıdır. Hastalık geçtikten sonra bu test, daha doğru bir teşhis sağlamada etkili bir yöntemdir.

BEBEK VE ÇOCUKLARA ALERJİ TESTİ NASIL YAPILIR?

Bebekler ve çocuklar için alerji testi genellikle daha basittir ve herhangi bir ağrıya neden olmaz. Cilt testi yüzeysel yapıldığı için, küçük yaştaki çocuklar bile test sırasında hiç rahatsızlık hissetmezler. Test uygulandıktan 15-20 dakika sonra sonuçlar değerlendirilebilir.

ALERJİ TESTİ AÇ KARNINA MI YOKSA TOK KARNINA MI YAPILIR?

Alerji testinin aç karnına mı yoksa tok karnına mı yapılacağına doktor karar verir. Bazı alerjenler için testler aç karnına yapılırken, bazıları için tok karnına yapılması gerekebilir. Doktorunuza başvurduğunuzda, alerji testi için nasıl bir hazırlık yapmanız gerektiği hakkında size bilgi verecektir. Ancak genel olarak, kan testleri için aç karnına gelmeniz gerektiği söylenir.

KAN ALERJİ TESTİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Kanda yapılan alerji testinin sonucu, lgE seviyesine bakılarak değerlendirilir. Eğer lgE miktarı 100'ün üzerinde ise, bu durum kişinin alerjik reaksiyonlarının arttığını ya da alerji olma ihtimalinin yüksek olduğunu gösterir. Bu test, alerjinin var olup olmadığını belirlemek için oldukça önemli bir araçtır.

ANAFİLAKSİDE İLK YARDIM

Hasta acil bir duruma girdiğinde ilk olarak adrenalin iğnesi uygulanır. Çeşitli maddelere karşı duyarlı olan ve anafilaksi riski taşıyan kişilerin yanında adrenalin iğnesi bulundurması oldukça önemlidir. Adrenalin iğneleri, kişinin kendi başına uygulayabileceği oto enjektörlerdir. Bu iğnelerin acil durumlarda nasıl kullanılacağını bilmek gereklidir. Tek kullanımlık olan bu özel iğneler, kas içine, genellikle uyluk bölgesine uygulanır. Alerjik şok durumunda her saniye kritik olduğundan, oto enjektörler kıyafetlerin üzerinden bile kullanılabilecek şekilde tasarlanmıştır. Bu iğneler, yalnızca doktor reçetesi ile temin edilebilir.

ALERJİ TESTLERİ NERELERDE YAPILIR?

Alerji testleri, özel hastaneler, devlet hastaneleri veya sağlık kuruluşlarının alerji ve klinik immünoloji bölümlerinde yapılır. Devlet hastanelerinde yapılan alerji testleri genellikle SGK tarafından karşılanmaktadır.

MERSİN’DE ALERJİ TESTİNİ NEREDE YAPTIRABİLİRİM?

Gıda alerjileri için Mersin/Yenişehir’deki Kuta Yaşam Merkezi'ne başvurabilir, çocuk alerjileri için ise Mersin/Mezitli’deki Doç. Dr. Murat Çapanoğlu'nun kliniğinde test yaptırabilirsiniz.

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ALERJİ BÖLÜMÜ HANGİ BLOKTA BULUNMAKTADIR?

Akdeniz Üniversitesi alerji testini H Blok Zemin Katta Göğüz Hastalıkları Polikliniği’nde yaptırabilirsiniz.

ALERJİ TESTİ FİYATI NE KADAR?

Alerji testlerinin fiyatlarıyla ilgili detaylı bilgi almak için testin yapılacağı sağlık kuruluşu ile iletişime geçilmesi gerekmektedir. Günümüzde birçok özel hastane, devlet hastanesi ve sağlık kuruluşunda yapılan ilaç alerji testlerinin fiyatları, kişinin sağlık güvencesine göre değişiklik gösterebilir. Ayrıca, uygulanacak tedavi yöntemleri ve alerji testinin türüne bağlı olarak fiyatlar farklılık gösterebilir.